کتاب الوضوح شرح المحرر تألیف علامه ملا ابوبکر ابن سید هدایت اللّه، مشهور به مصنف چوڕی در هشت جلد به زبان عربی است که توسط نشر احسان به زیور طبع آراسته شده.
شرح حال وزندگانی علامه ابوبکر مصنف چوری
علامه حاج ملا ابوبکر ابن سید هدایت الله پیرخضرانی، از نوادگان پیرخضر شاهو، یکی از ستاره های درخشان عرصهی فقاهت و تدریس، عرفان و ادبیات، و خدمت صادقانه به شریعت اسلامی و کوردستان است که تمام عمرش را صرف دانش پژوهی در نقاط مختلف کوردستان مانند مریوان، هیزان (بتلیس)، دیار بکر، جزیره ابن عمر «بوتان»، قه لا چوالان، بغداد، دمشق، دانشگاه الازهر قاهره، مکه، و مدینهی منوره صرف کرد. و پس از سفری سی ساله و اندوخته ای کافی از علم و دانش به زادگاهش روستای پیرخضران بازگشت و مورد استقبال عموم مردم، شیوخ، و بیگ زادگان اردلان قرار گرفت. و اندکی نپایید از جانب «هه لوخان» اردلان به عنوان مدرس «مزگه و ته سووره» در مرکز حکومت اردلانی در «قه لای مریوان» دعوت شد و به مدت هجده سال در آن مرکز علمی به تدریس اشتغال داشت و حضور ایشان، قلعهی مریوان را به مثابهی دانشگاهی عظیم به نقاط مختلف کوردستان و سایر بلاد اسلامی معرفی نمود و از دور و نزدیک طالبان علم و دانش به محضر ملا ابوبکر می شتافتند و از دریای جوشان علمی و عرفانی ایشان بهرهمند می گشتند. «هه لوخان» اردلان به دلیل اعتماد و اعتقاد به علم و فضل ملا ابوبکر اراضی روستای «وشکین» را به ایشان بخشید اما به دلیل نبود آب کافی پس از مدتی این اراضی را با اراضی دامنهی کوه موسوم به «قه له به رد» تعویض کرد. ملا ابوبکر پس از آنکه در این زمین ها به دنبال آب گشت مقدار کمی آب یافت و در پاسخ به سؤال مردم پیرامون وجود آب گفت:«چوڕ» آبی هست؛ بدین معنا که آری مقدار کمی آب پیدا شده است. علامه ملا ابوبکر در «چوڕ» روستایی بنها نهاد و مسجد و مدرسه ای تأسیس کرد و اراضی آن را برای طلاب علم و دانش، فقرای جامعهی اسلامی، صلحا و اولیا، و فرزندان خودش وقف کرد و به تدریس و تألیف مشغول گشت. علامه ملا ابوبکر به دلیل حرکت بدیع خود در آن روزگار که همانا تألیف کتاب بود، مشهور به «مصنف» شد، و نام و آوازهی «مصنف چوڕی» دور و نزدیک را فرا گرفت.
علامه ملا ابوبکر به دلیل اندیشه ی علمی اش وصیت کرد فرزندانش را «سیّد» نخوانند و آنان را با عنوان «ملا» بخوانند تا به شهرت اصل و نسب سید بودن اکتفا ننمایند و در جستجوی دانش باشند. تأثیر وصیت ایشان به قدری بود که از نسل علامه دانشمندانی همچون، علامه ماموستا شیخ محمد خال مفسر و قاضی سلیمانیه، علامه سید عبدالرحیم معدومی مشهور به مولوی کورد، شاعر و عارف،متکلم، ماموستا محمد امین مُکری شیخ الاسلامی مشهور به ماموستا هیمن شاعر و روزنامه نگار، ماموستا عبدالکریم فرزند ارشد علامه مصنف، ماموستا شیخ حسن علامه از نوادگان مصنف، ملا جامی چوری مدفون در مهاباد، مشایخ زنبیل، و از معاصرین ماموستا آغه سید عطا الله چوری، ماموستا سید محمد مصنفی کانی سپیکه، ماموستا سید مهدی چوری، ماموستا سید احمد مصنفی و… در میان فرزندان و نوادگان ایشان پرورش یافتند و چون ستاره ای فروزان در آسمان علم و دین نورافشانی کردند.
تالیفات ابوبکر مصنف چوری
از جمله کتاب هایی که علامه مصنف چوری تألیف کرد می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
سراج الطریق در تصوف و عرفان، ریاض الخلود در تصوف و عرفان، آفتاب عالم و نور خدا مدح پیامبر اسلام، الوضوح شرح محرر امام رافعی در فقه شافعی.
مهم ترین تألیف علامه مصنف که به سبب آن در زمره ی چهل فقیه برتر جهان اسلام در قرن دهم هجری قمری قرار گرفت، کتاب مبارک و ارزشمند «الوضوح» است. دانش وافر و آگاهی وسیع علامه مصنف از مسائل فقهی و مراودات علمی ایشان با علمای سایر بلاد اسلامی نام ایشان را با عنوان «ملا ابوبکر ابن سید هدایت اللّه گورانی شهرزوری مریوانی» در مرکز مطالعات اسلامی مدینه ی منوره ثبت کرد.
کتاب الوضوح شرح المحرر که از بدو تألیف به عنوان مهم ترین منبع فقه شافعی در کوردستان تلقی گردید و نسخه های بسیاری از آن استنساخ شد، در تمامی کوردستان و مدارس علوم دینی تدریس و ممارسه و منبع صدور فتوا گردید. همزمان با گسترش صنعت چاپ، و انتشار کتابهای دیگر در مذهب امام شافعی مانند «منهاج الطالبین» تألیف امام نووی، «تحفه المحتاج» تألیف شیخ ابن حجر، «مغنی المحتاج» تألیف خطیب شربینی، در کوردستان، و عدم چاپ صنعتی «الوضوح»، این منبع عظیم فقهی کم کم به حاشیه رفت و نسخه های آن در قالب اسناد خطی در کتابخانه ها و مراکز اسناد خطی قرار گرفت و در انتظار دستی توانمند و عالم، برای تصحیح و بازنوسی، و تایپ قرار گرفت و این انتظار به مدت بیش از 300 سال به طول انجامید، به گونه ای که برخی از افراد وجود کتاب «الوضوح» را افسانه می پنداشتند و در وجود چنین کتابی به عنوان یکی از تألیفات علامه مصنف، ابا می کردند. تا اینکه سرانجام در سایه ی پیگیریها و تلاشهای خستگی ناپذیر دکتر ماموستا ملا عبداللّه آرمردی و همکاران ایشان، تصحیح نسخه های متنوع موجود و در دسترس این دانش نامهی عظیم فقهی آغاز گشت؛ مدیر ارجمند نشر احسان جناب استاد حاج ماموستا عبدالرحمن یعقوبی با اطلاع از این حرکت علمی مسئولیت چاپ و نشر این کتاب ارزندهی فقهی را عهده دار شدند و به لطف پروردگار مهربان مراحل تایپ، صفحه آرایی و طراحی جلد، چاپ و نشر آن در نشر احسان به پایان رسید و در اختیار علما و پژوهشگران قرار گرفت.
ویژگی های کتاب الوضوح شرح المحرر فی فقه الامام الشافعی
کتاب الوضوح شرح المحرر واجد خصوصیات برجسته ای است و علامه ملا ابوبکر مصنف متد و روش خاصی را در تألیف این دانشنامه ی فقهی دنبال کرده است، دکتر صباح برزنجی در مقاله ای که به بررسی متد تألیف «الوضوح» نوشته اند و در کتاب مجموعه مقالات کنگره ی بین المللی بزرگداشت علامه ملا ابوبکر مصنف چوری به چاپ رسیده است به برخی از آنها اشاره کرده است که در ذیل بعضی از آنها را نقل می نماییم:
- نخست به معنی عبارت ها مبادرت ورزیده است و سپس معنی اصطلاحی را عبارات را تشریح کرده است و تلاش نموده میان معنای لغوی و اصطلاحی ارتباط برقرار نماید.
- تلاش نموده در مسائلی که میان فقها اختلاف نظر وجود دارد به سمت و سوی اشتراکات نظر فقها گام بردارد و نظری تجمیعی از نظرات فقها ارائه دهد. برای نمونه در «کتاب الطهارة» پیرامون افرادی که همواره دچار بی وضویی می شوند نوشته است « والأفضل الجمع بینهما؛ خروجا من الخلاف».
- گاهی در معنای لغوی و پیوستگی میان معنای لغوی و اصطلاحی رأی مستقلی دارد برای نمونه در تبیین معنی ادب نوشته است:« الأدب فی اللغة: التأسی بالغیر و التخلق بأخلاقه و الإصطلاح، رعایة امور مستحسنه شرعا و عرفا»، یعنی ادب از حیث لغوی پیروی کردن از دیگری است و تقلید کردن از اخلاق اوست، و در معنای اصطلاحی ادب عبارت است از: مراعات کردن اموری که از حیث شرعی و عرفی زیبا قلمداد شده اند، چنین تشریح لغوی و اصطلاحی از ادب، در هیچ کتاب دیگری یافت نمی شود.
- ترجیحات مخصوص به خود را در فتاوای فقهی دارد، بدین معنا وقتی نظرات مختلفی در یک موضوع وجود دارند یا مستقلا اظهار نظر خود را مطرح می کند و یا با برگزیدن و هم نظر شدن با رأی عالمی دیگر مسئله را خاتمه می دهد.
- گاهی نظرات دانشمندان دیگر را مورد نقد و بررسی قرار می دهد، برای نمونه در «اصول ثمار» از نظر ابن الملقن نقد می کند: «ونظره منظور فیه؛ لأنَّ إضاعه المال لتطییب القلوب و إرضاء الخصوم مستحبّه لا محرّمه، و فی المثل: إنّ أحقر الأمتعه الدنیا و أموالها، و أشرفها قلوب العباد، و من العجب أن تملک هذا الأشرف بذاک الأحقر».
- گاهی از کتاب «منهاج» امام نووی رحمه الله علیه نقد می کند و عبارت این کتاب را ناقص قلمداد می کند، برای نمونه در «کتاب الزکاة» نوشته است: «و تعبیره بالمخروص علیه شامل للمالک و الولیّ فیما إذا خرص الثمار الصبی و المجنون، و عبارة المنهاج قاصرة عن ذلک لأنّه عبر بالمالک».
- گاهی داستان های آموزنده تعریف میکند، دقیقا به مانند اینکه این کتاب یک کتاب ادبی است برای نمونه در بحث «شهادات» و «قیاس» دو داستان تعریف کرده است.
- مخاطب و خواننده ی کتاب «الوضوح» را به تفکر و تأمل دعوت کرده است به همین دلیل از واژه ی «تأمّل، فتأمّل» زیاد استفاده کرده است.
- تعین حد و مرز «سواد العراق» یکی از مسائل مهمی است که مصنف بدان اشاره کرده است و در کوردستان مناطق « زهاوو، قلعه ی جوانرود، ده ودان، سازان، تشار، نوسود، ئالان، سویل، و… جزء سواد العراق هستند.
- چنین می نماید که کتاب «الوضوح» پس از اتمام تألیف توسط شخص علامه ملا ابوبکر مصنف بازبینی شده است که این روش در میان علمای قدیم رایج بوده است و به آن «منهوّات» گفته می شود.
در پایان نشر احسان افتخار دارد کتاب الوضوح شرح المحرر ارزشمند را به علما، صلحا، فضلا ، طلاب علوم دینی و همه ی مردم دین دوست و شریعتمدار کوردستان و سایر بلاد اسلامی تقدیم میدارد.
کتاب زندگی نامۀ علامه ملا ابوبکر مصنف چوری به قلم سعد ادراکی پس از 431 سال از درگذشت آن عالم فقید به زبان فارسی تالیف و در نشر احسان به زیور طبع آراسته شده است.
محقق: دکتر ماموستا ملا عبداللّه آرمردی
مشخصات الوضوح شرح المحرر فی فقه الامام الشافعی
- وزن 7700 گرم
- ناشر
-
سال چاپ
1400
-
نوبت چاپ
1
-
قطع (اندازه)
وزیری
-
تعداد صفحه
604, 608, 696, 716, 742, 765, 776, 784
-
زبان
عربی
-
نوع جلد
جلد سخت
-
تعداد جلد
8
-
شابک
9786003496033
.فقط مشتریانی که این محصول را خریداری کرده اند و وارد سیستم شده اند میتوانند برای این محصول دیدگاه(نظر) ارسال کنند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.